n. f.

a. 'espace libre, place [devant un bâtiment]'

1303 Clermont‑Ferrand ⊂ FEW 25:1366b: sans contexte

b. 'aire à battre le grain [soit en plein air, soit dans une grange]'

RaimbAurM 60: Si co·l venz va sus en l'aira / Lo sieus noms viu…

PCorb ⊂ OrozLírRel 44,36: Dompna, vos etz l'ayglentina / que trobet vert Moysens / entre las flamas ardens, / e la toizos de la lana / que·s mulhet dins la sec' ayre, / don Gedeons fon proayre

DonPrM 3524: aira – area

NTestLyonW 46,12: E mondara la sua eira et amasara lo froment e s[o]s graners.

BrevAmR₄ 22079: Aquel l'aira denejara / e tot lo fromen cauzira

LibScintW 46B,10: Aportat toz vostres desmes e m'eira que sia vianda en ma maiso, e asajat me els desmes.

LibScintW 46D,15: Las primicias de ton champ e·l desme de t'eira e de ton troil non taïnar redre.

BibCarpN 3va: e mondare la soa ayra e aiostare lo froment al sio granier

BibCarpN 58rb: e purgare la soa ayra e aiostare lo froment al sio granier

NTestZurS 84r: e mondare la soa ayra e aiostare lo froment al seo granier

12^e s. Saint‑Sernin ⊂ Pfister 295: cum corte et era et orto

1161 Aude ⊂ Pfister₂ 100: in eira d'Aimiric

1195 Clermont‑Ferrand ⊂ ChartPrB 282,38: E laisse S. de Pratloba ·ᴠ· sisters de fromen a la Pratleta, e ·ᴠ· sisters meins ·ɪ· quarta que deu li Toala, e ·ᴠ· quartas que deu Girmons e m'aira de Clarmont.

1199 Toulousain ⊂ ChartPrB 324,5: He de tota la espleiha que n'i sera de la sobredita tera cad'an, devo·l redre le quint fizelment hel camp ho a l'era

1249 ⊂ DocNavG 11,5: … en sons terminatz, casas e casals e heras, vinnas e peças e herms e poblatz…

1265 ⊂ DocJacaM 205,28: … en casas e casals & ortz & ortals & camps & vynas & eras & pallas…

1266 Narbonne ⊂ Lv 2:324b: Un home de Narbona… que·l balle de Corsan… avia pres en la eira de Granselva per una nafra que avia faita ad un home de Vilanova

1289 ⊂ DocJacaM 231,12: … afronta la hera del palaç mayor en hera de Sent Juhan & de l'atra part en hera de la abbadia

LPrivManIC 37,10: E de tots blatz e de lioms e de melh se done, en l'iera al desmier de la glieiza, la quinzena partz…

LPrivManIC 37,14: e si s'esdevenia ques aquel de cuy seria le blats portava a la mayson sieua lo blat, volgron que en sa maizon sia tengutz de donar la quinzena part aissi con faria en l'iera

LPrivManIC 37,16: … que li laorador non puescan ni deian far sol tant con poira esser le blatz levatz de l'iera bonamens am la pala

1294 ⊂ DocJacaM 234,4: … & que detz & paguetz… la quarta part del gran & de la paylla, quiti dintz en l'era

1296 ⊂ DocNavG 105,7: … palacis, cases e casals, peces e vinnes, hortz e heres, vert e sec, herm e poblat…

1299 ⊂ DocNavG 112,3: … peces, hortz, heres, molins…

1306 ⊂ DocNavG 146,3: … de part lo serz con sa hera et con son ort qu'es detras la dita casa…

1308 ⊂ DocJacaM 248,5: … pertaynentz al dit palaz, desus las eras da N'Agnes

déb. 14^e s. ⊂ CartMirP 225,22: … de quibus rebus et quid et quantum… leuda exsolvatur… Item peyra de fenestra, forcas de yera, flagels no donan re.

CDragP 4r,3: Avem agut ·ij· omes a estar en l'iera a ventar e a eterni, an agut cascun…

CDragP 5r,13: Avem agut ·ij· omes a estar en l'iera az arear lo blat… costa l'an[on]a de draiar ·xij· D. e de portar a l'ostal…

CDragP 8r,8: Item avem dat ·ij· s. de logier a l'iera, costa de portar a l'ostal ·iiij· s.

CDragP 6r,12: … e ·i· ome a far l'iera, a agut ·ij· s. e ·ij· femenas a por l'aiga de que si fes l'iara, an agut amdoas ·xx· D.

CDragP 12v,18: … ·i· ome estet en l'iara, ac ·v· s.

LCBlasiH 29r,5: It., dimas a xxᴠɪɪ dies de jun, fis portar l'ordi en l'ieira a ɪɪ femnas

1349 ⊂ ReconnNîmesB 5: … ung ort an sos apertenemens… que se confronta an la carrieyra publica he an l'ort de Giralt Carbonel… he an l'ayra dels hereties de M^e Guilhem Lunes, notari

14^e s. ⊂ ManConsLimS 81,35: … calque sia home o femna malfazentz fora la vila de Limos, o dedins les vergiers o en ortz ho en eyras…

CoutFoixP 30,71: Item, de milh, eyshena, e legums en gra, la octava part, en la yera, abantz que d'aqui sian hostatz…

CoutFoixP 30,73: … que… poscan partir le delme en los camps o terras o en la yera o en las vinhas e portar la sieua part e layshar aqui le delme e la primicia…

1352‥1422 Apt ⊂ Lv 2:324b: Aquellos que portan lo blat de l'iera al molin per molre

1400/01 ⊂ ThesSSpG 36,12: e per tal las dichas luegas que son aras tot una hiera remanon franquas al dit hospital

1409 ⊂ Pans 2:118,18: yeu ay entendut que vous aves fach enquesta contra Jauffre Bedos, compayre et servidor meu, per un berroyer de blat que el pres en la sieua yeyra…

1422/23 ⊂ ThesSSpG 62v,7: … al molin d'Espingayre que confronta ambe una yera del dit hospital

1422/23 ⊂ ThesSSpG 62v,8: E son aras tot una yera, la qual es de sen Martin Blanc

15^e s. ⊂ LespyR 1:265b: Lo milh fo batut e lansat sus la era

1464 ⊂ Pans 2:204,20: Item es de pati que pagatz losdichs deymes et loguiers de las egas, cascun an a meyssons et en la yera

1464 ⊂ Pans 2:204,21: la dita madama haura et pendra en la yera la quarta part… de totz los blatz que provendrian de la dicha facharia

DélTarM 1: Et premierament, an ordenat que tota persona… que reculhira blat… pagara lo vinten a la villa… avant que parta de l'iera…

1472 ⊂ Pans 2:216,23: … loqual trenten de blatz et de tous autres grans se deian recobrar et exhigir en l'yera davant, que ren en sia levat per deguna persona…

1488 Nice ⊂ ChrJBadC 74,30: sapias que non es possible que m'en puesca anar al present, per so que mons^or… aras reculhe tos sos blas, es forsa que los mande querre anbe sos cavals a las ieras per los canps

1469‥1511 ⊂ ThesSSpG 36,10¹: … vendet aquesta censa… per ·ɪ· hiera

1500 Alpes‑M. ⊂ DocMidiM 514,12: Item, que degu porc non ause intrar en pras en temps que non son deffendus, ny en hieras

1502 Alpes‑M. ⊂ DocMidiM 494,24: … et que lo portal de la Fos sia gardat per los vesins et hi deian metre hun home… et lur baylhant per la dicha garda totas las hieras fin a Sainct Augustin et fin a l'ostal de M. Peyre de la Torre…

1512 B.‑Alpes ⊂ DocMidiM 332,3: Item, una vinha en Chaut abric [on] esta l'iera

StatVillB 17: Item que nenguna personna non ause cavar terra en las carrieyras comunas ny ne portar terra exceptat de l'hayro vielha de Folcrand Prades fins a l'aguilhou de Thomieus…

1523 ⊂ Pans₃ sans contexte

1528 B.‑Alpes ⊂ DocMidiM 244,21: Item, que denguna persona… non ause levar dengun blat, quaung que sio, de l'iera…

c. a.s pl. 'battage du grain'

1496‥1530 Lançon ⊂ LRaisPrB 87,63v: L'am mil ᴠ^c e unge e per le tenps de las hieras sequitur lo blat que jeu Jaume Hemeric ay mes en granyer.

d. d'a.s loc. adj. 'battu [en parlant du grain]'

1351 ⊂ Pans 2:37,1: … la censa que la dicha Dousalina lur fa de la vinha de la Tralha, so es asaber per l'an passat ɪɪɪɪ eminas e miega d'anona d'airas, que monton ɪɪ lb., ᴠɪɪɪ s.